Koronal Kütle Atılımı (CME) nedir?

Koronal kütle atılımı (veya CME), genellikle güçlü, uzun süreli güneş patlamaları ve filament patlamaları sırasında Güneş'ten uzaklaştırılan manyetik alan hatlarıyla doyurulmuş dev bir güneş plazması bulutudur. Güneş en az aktif olduğunda güneş minimumunda, koronal kütle atılımları nadirdir. Haftada sadece bir tane koronal kütle atılımı olabilir. Güneş'in faaliyeti güneş maksimumuna doğru arttığında, koronal kütle atılımları daha yaygın hale gelir ve her gün birden fazla koronal kütle atılımı görebiliriz.

Dinamik olayların ilk kanıtı, 1971 ve 1973 yılları arasında OSO 7 uzay aracındaki bir koronograf ile yapılan gözlemlerden geldi. Bir koronograf, Güneş'i küçük bir diskle kapatarak bir güneş tutulması oluşturur. Koronal kütle atılımları çok zayıftır ve başka şekillerde gözlemlenemezler. SOHO ve STEREO görevleri, koronal kütle atılımlarını tespit etmek için beyaz ışık koronagrafları taşıyorlar. Koronal kütle atılımları güçlü manyetik fırtınaların başlıca kaynağı olduğundan çok önemlidir ve gözlem altında tutulması gereklidir. Aşağıdaki animasyon, SOHO uzay aracında bulunan LASCO tarafından görülen bir koronal kütle atılımını göstermektedir.

Bir koronal kütle atılımı, Güneş'teki patlamalar gibi patlamalar sırasında Güneş'ten kaçabilir. Ancak her patlamada bir koronal kütle atılımı olmayabilir. Güçlü patlamalar (M ve X sınıfı) koronal kütle atılımı fırlatmak için olası adaylardır, ancak nadir durumlarda bazı B veya C sınıfı Güneş patlamaları da kütle atılımı yapabilir ancak bu genellikle sadece küçük olaylardır. Başka bir faktör ise Güneş patlamasının süresidir. Örneğin, X5 zirve gücüne sahip ve toplam süresi iki saat olan bir Güneş patlaması varsa, buna kesinlikle parlak, büyük ve hızlı bir koronal kütle atılımı ile eşlik edecektir. Patlamanın konumuna bağlı olarak patlama Dünya'yı ıslakayabilir, kısmen veya tamamen Dünya'ya yönelikte olabilir. Dünya'ya yönelik bir koronal kütle atılımı, SOHO görüntülerinde kısmi veya tam hale koronal kütle atılımı şeklinde görünecektir. Bu olursa, koronal kütle atılımı 24 saatten fazla bir süre sonra Dünya'ya ulaşacak ve canlı aurora gösterileri ile bir jeomanyetik fırtına oluşturması muhtemel olacaktır.

<< Önceki sayfaya git